In Nederlandse bouwsector is duurzaamheid nu gewoon business
Hoofdkantoor Liander, Duiven
© Thomas Heye
In de Nederlandse bouwsector is duurzaamheid gewoon business. “Het klinkt misschien plat, maar het is wel de toekomst. Wij geloven er in. Als VolkerWessels zijn wij een machtige machine om aan de duurzame wereld van 2030 te bouwen met levensbestendige, energiezuinige en duurzame woningen en kantoren.” Zo formuleert Lars van der Meulen*, manager Duurzaamheid de visie van het bouwbedrijf.
Duurzaamheid
Het begrip duurzaam kent volgens Van der Meulen in de bouwsector vele kanten. “Wij bouwen de samenleving van 2030 met levensbestendige, energiezuinige en duurzame woningen en gebouwen. Daarmee verander je iets aan de wereld van nu en van straks.” De nadruk ligt op levenskwaliteit voor bewoners en gebruikers in hun woon- en werkomgeving, waar meer rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld biodiversiteit. Voor Nederland is dat nog wat onwennig, maar in Engeland waar de eisen voor biodiversiteit strenger zijn, doet VolkerWessels de nodige ervaring op. In Nederland komt het bouwconcern steeds vaker aanbestedingen tegen waarbij de voorwaarden al voor ruim 50 procent door de gebruikers zijn bepaald. Er wordt dan niet alleen bij voorbeeld door bewoners gelet op duurzaamheid van materialen en energiebesparing, maar ook op de levensbestendigheid van de woning en dus van de buurt. Dus een huis wordt niet alleen voor een starter op de woningmarkt gebouwd, maar ook – met kleine aanpassingen aan het huis – waar een jonge gezin of een tachtiger kan wonen.
Bouwsector en de crisis
Op de vraag of de crisis verduurzaming in de bouw versnelt, geeft Van der Meulen een diplomatiek antwoord: ”Ja en nee! Duurzaamheid is kostenreductie: enerzijds gaat we nu zuiniger om met materialen door bij inkoop ons steeds af te vragen: Hebben we dit nodig? Anderzijds als het huis door verduurzaming voor de bewoner in gebruik goedkoper wordt, wordt dat als businesscase voor ons ook weer interessanter.” Wel geeft hij toe dat de ontwikkelkosten voor duurzame oplossingen hoog zijn zeker, in deze tijd waarin de marges in de bouw smal zijn. Oplossingen worden pas interessant, als deze grootschalig kunnen worden toepast. In de huidige transitiefase waarin duurzaam bouwen nog niet vanzelfsprekend is en de gebruiker steeds mondiger wordt, hangt nog veel van de opdrachtgever af. Weet die wat hij wil, dan is het nog maar de vraag of zijn wensen aansluiten bij wat de bouwwereld kan leveren. Stuurt bijvoorbeeld de opdrachtgever aan op energiezuinige oplossingen en de aannemer richt zich meer op circulair bouwen, dan kunnen er grote verschillen zitten tussen die twee kostenplaatjes. Dan moet je elkaar in het midden zien te vinden. “Als je als bouwbedrijf voorop wil lopen, moet je investeren in duurzame wensen uit de markt om bij een aanbesteding aan de klant het gunningsvoordeel te krijgen.” Er zijn volgens Van der Meulen echter nog genoeg opdrachtgevers zijn die niet weten wat ze willen of waar ze moeten beginnen bij verduurzaming. “Wordt het zoveel mogelijk energiebesparing, energieneutraal of energie-positief of wordt het bouwen met hergebruik van materialen of zelfs volgens het cradle-to-cradle concept? Wij kunnen bij een keuze helpen en een aanbod doen waaraan de opdrachtgever zelf niet heeft gedacht.”
“Als je als bouwbedrijf voorop wil lopen, moet je investeren in duurzame wensen uit de markt om bij een aanbesteding aan de klant het gunningsvoordeel te krijgen.”
Renovatie
Stroomversnelling
CO2- en energiereductie zijn voor eindgebruikers vanwege lagere of zelfs geen energierekening van groot belang. VolkerWessels heeft de innovatiedeal De Stroomversnelling mee ondertekend voor 111.000 energieneutrale woningen in Nederland. Huurders betalen hierbij hun energiekosten aan de corporatie voor een energieneutrale woning. De corporatie investeert het geld in renovatie en de bouwer levert duurzame gerenoveerde woningen zonder energiekosten. De eerste woningen zijn al in Melick en Nieuw Buinen door VolkerWessels opgeleverd.
Met de vergrijzing van de bevolking, de toenemende schaarste van grondstoffen en de financiële crisis staat de van oudsher traditionele bouwsector voor stevige uitdagingen, maar de maatschappelijke ontwikkelingen bieden haar ook kansen. Waar sloop voor nieuwbouw tot voor kort de Pavlov-reactie was in de bouw, is renovatie nu een manier om te overleven. Onder maatschappelijke druk is het renovatie of herbestemming een must en worden ze voor de bouwsector als businesscase steeds interessanter. “Het is nu helemaal hip een oude fabriekshal te verbouwen; dat was vroeger stom. Door meer oog te hebben voor verduurzaming van grondstoffen en hergebruik van materialen door onder andere demonteerbare oplossingen, wordt het gebouw niet meer een hoop puin, maar een grondstoffenbank.” Lachend wijst Van der Meulen op de foto van de omslag Duurzaamheidsverslag 2013 van VolkerWessels: “Dit hout op de gevel van het hoofdkantoor van Liander in Duiven hebben we letterlijk voor de verbrandingsoven van een afvalverwerker weggesleept. In plaats van te verbranden tot energie hebben wij deze wanden ermee bekleed.”
Winnen op waarde
Duurzaamheid wordt in de politiek op dit moment weggezet als een zaak van het bedrijfsleven. “Zeker, maar ook voor de overheid, want duurzaamheid is voor ons allemaal! Het is de toekomst en al lang geen keuze meer” vindt de manager duurzaamheid. “Toch, gaat op dit moment aanbesteding nog te veel op prijs.” Het dilemma voor de bouwsector is: Hoe kunnen we de opdrachtgever overtuigen, dat hij het beste – dus duurzaam – krijgt voor de beste prijs, geleverd wordt door de beste aanbieder? “VolkerWessels zet zich daarom samen met andere bouwbedrijven, opdrachtgevers en MVO Nederland in om contractvormen te verduurzamen.” Overleg, samen, grote partijen? Riekt dat niet naar kartelvorming, iets waar de bouwsector eerder van beticht is? “Wij kunnen veel bereiken door te overleggen en zo de sector in beweging te krijgen. Dat er partijen op dit moment niet aan deze dialoog meedoen, is een risico en zeker een punt van aandacht.”
“Door meer oog te hebben voor verduurzaming van grondstoffen en hergebruik van materialen door demonteerbare oplossingen, wordt het gebouw niet langer een hoop puin, maar een grondstoffenbank.”
Kennis delen
Door kennis te delen trekt je misschien enigszins de angel van de concurrentie eruit, maar je hoeft ook weer niet opnieuw het wiel uit te vinden. Zowel binnen VolkerWessels als elders is veel kennis over praktische oplossingen en toepassingen. “Kennis delen is goud waard. Iedereen gaat, iedereen moet die kant op! Dus dan kan je maar beter samenwerken en samen uitvinden. VolkerWessels is daarin koploper, want we zien duurzaamheid als business.” Intern heeft het concern – dus binnen zijn 120 werkmaatschappijen – recent een duurzame innovatiemarkt georganiseerd. De animo was heel groot. “Er waren fantastische dingen te zien op het gebied van verduurzamen. Wij hebben voor duurzame innovaties het eigen label Planet Fit. Dit stempel kun je van bestuurders van het concern krijgen.” Van der Meulen sluit niet uit dat in de toekomst ook buitenstaanders – kleine innovatieve bedrijven of één-pitters – op die markt hun duurzame uitvindingen kunnen tonen.
Sociale prestatieladder
Ervaring leert dat maatschappelijk rendement zoals continuïteit in werk(ervaring), opleiding, zinvol werk en project-ongebondenheid belangrijke succesfactoren bij aanbestedingen in de bouwsector zijn. Bouwbedrijven delen in de Normaalste Zaak hun kennis hierover. Zij zetten zich onder andere gezamenlijk in om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, een kans te geven in de bouw. “Geen quotum gedicteerd door de overheid, maar door hun een beroepsbegeleidende leerweg te bieden, als sector te winnen op banen.” Daarbij komt dat verduurzaming en renoveren ander vakmanschap vragen dan nieuwbouw en aan dat vakmanschap dreigt op dit moment een tekort. Het huidige kabinet heeft dat nu ook onderkend en kondigde deze week aan het mbo te gaan reorganiseren en vakmanschap daar weer centraal te zetten.
www.volkerwessels.com
Désirée Crommelin
© duurzaamplus.nl
Lars van der Meulen, manager duurzaamheid VolkerWessels was er al vroeg bij. Zo schreef hij als tienjarige scholier een ingezonden brief over zorgvuldig omgaan met het milieu aan Donald Duck, die deze ook publiceerde. “Nu jaren later kan ik in de leukste baan binnen dit concern als coördinator en aanjager die passie vertalen naar duurzaamheid is business in de bouwwereld”.
Geef een reactie