Sustainisme: één woord voor ontwikkelingen als verduurzaming, sociale media
Het woord Sustainisme staat voor de huidige maatschappelijke ontwikkelingen als transitie naar duurzaamheid, burgerparticipatie, of sociale media. “Sustainism is cool”, aldus de uitvinder van het woord Michiel Schwarz. Meer dan honderd miljoen mensen houden zich onder verschillende noemers wereldwijd bezig met een opkomende culturele beweging, die Michiel Schwarz en Joost Elffers de naam “sustainisme” hebben gegeven. “Door, laat je zien dat het een culturele verschuiving is, die vergelijkbaar is met hoe het modernisme in de vorige eeuw onze leven bepaalde.” Dit is de boodschap van het manifest ‘Sustainism Is the New Modernism’, dat Schwarz en Elffers afgelopen maand in New York presenteerde.
Obama hope and change
Het manifest is positief van toon en prachtig vormgegeven. “Het is inderdaad diezelfde toon van ‘hope and change’ uit de campagne van Barack Obama”, typeert cultuursocioloog Michiel Schwarz, vanuit zijn huidige standplaats Berkeley, Californië de sfeer van het boek. Het is een boek vol slogan-achtige typeringen en uitspraken die de tijdgeest van de nieuwe cultuur van het sustainisme verwoorden en die als manifest met symbolen en logo’s grafisch zijn vormgegeven. Op de cover staat het op het Keltische klavertje-drie gebaseerde cyclische ‘trefoil-knoop’. Die staat voor sustainisme waar alles met alles verbonden is. Andere door Joost Elffers ontworpen logo’s verbeelden hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen zoals lokale productie, obesitas of Fossil-Fuel-Foodprint. Hun krachtige taal in beeld en cadans sluit aan bij onze visueel ingestelde samenleving.
“Met dit manifest in deze nieuwe beeldtaal hopen we de maatschappelijke beweging van het sustainisme zichtbaar te maken en kracht bij te zetten”.
Sustainisme is cool
Youp van ‘t Hek
In deze nieuwe culturele fase zijn mensen met elkaar verbonden. Maar waar ligt in deze netwerksamenleving de verantwoordelijkheid? “In het netwerk!” Schwarz illustreert deze vorm van verantwoordelijkheid met wat er gebeurde rondom Youp van ’t Hek en zijn actie tegen klantenservice bij telecombedrijven. “Mensen verzamelden zich spontaan voor dat moment en voor die zaak rondom Youp van ’t Hek en gaven hem tijdelijk een zekere autoriteit. Maar hier is geen sprake een gezagsverhouding. Mensen nemen hun verantwoordelijkheid weer terug.”
Is sustainisme het ideaal waarnaar ze streven? “Nee, het is niet ons ideaal en we hebben het ook niet uitgevonden. Wij zijn cultuurbeschouwers, die de wereld om ons heen beschrijven”, antwoordt Schwarz. “Het gaat namelijk in het hier-en-nu niet langer over klimaatverandering òf energieschaarste òf 24-uur wereldwijde verbondenheid via het internet; het gaat over het dieperliggend gedachtegoed van een netwerksamenleving waar waarden gelden als delen, lenen en uitwisselen in een open source-cultuur.” Schwarz en Elffers waren overigens verbaasd toen ze al googlend ontdekten dat het woord sustainisme, afgeleid van sustainability niet bestond en dus introduceerde zij het. “Kijk je door de bril van het allesomvattende begrip sustainisme, dan zie een gemeenschappelijk gedachtegoed waar duurzaamheid, connectiviteit alsook een opkomend lokalisme samengaan. Door ze onder één noemer te brengen wordt een paradigmaverschuiving in onze cultuur zichtbaar. Dat is de verschuiving van een modernistische naar een sustainistische wereld”. Schwarz en Elffers voorspellen dat binnen tien tot twintig jaar het sustainisme de heersende manier van denken is.
Local=global
Het is bijvoorbeeld voor de oude modernistische politieke cultuur moeilijk de complexiteit van de opkomende netwerksamenleving te hanteren. “Zo vlucht het huidige kabinet in ‘vroeger’ en eist vanuit een hiërarchische traditie eenvormigheid en integratie. Sustainistische waarden zijn nu juist verbinden, authenticiteit en respect voor het verschil.” Ook een hiërarchie in nationaal, provinciaal, gemeentelijk en de buurt wordt als te veel naar binnen gekeerd ervaren. Voor de generaties onder de 40 bestaat deze verscheidenheid naast en door elkaar. “All locals are globally connected”, vat Schwarz kort samen. “Oftewel kleinschaligheid van de buurt is voor iemand even vanzelfsprekend en gewenst als de grootschaligheid van globalisme via internet. We leven lokaal en zijn tegelijkertijd wereldburgers. Het is de lokale boerenmarkt én Twitter, het café én CNN, het plein én Facebook.”
Désirée Crommelin
©2011 duurzaamplus.nl
Sustainisme-knoop (ontwerp Joost Elffers)
Geef een reactie