Ruilhandel integreren in businessplan: homo economicus wordt homo reciprocans
Door ruilhandel te integreren in de traditionele, geld-gedreven transactiesystemen van het businessplan wordt homo economicus homo reciprocans in de nieuwe economie. Dit betoogt Elena Lommers van The Change Engine in haar column voor duurzaamplus.nl.
Mijn kinderen zijn niet dol op eten, maar wel op kroepoek. Af en toe kan je dus een ware ruileconomie aan onze tafel beleven. Voor één hapje groente wordt zwaar onderhandeld in ruil voor twee en soms zelfs 3 stukjes kroepoek. Bij wijze van een experiment bied ik ze nu, in plaats van kroepoek geld aan. De blikken die ik krijg spreken boekdelen. Niet vreemd, want geld heeft voor hen geen waarde. En dat is precies de essentie van de ruilrelatie – geld is slechts een middel om te komen tot iets waardevols en geen doel op zich.
Homo reciprocans
De kinderen die nog geen twee zijn, doen al mee aan een ruilrelatie, maar ook op een volwassen leeftijd blijven we ruiltransactie toepassen. Sterker nog, als we iets belangrijk vinden, zijn we eerder geneigd om het zonder tussenkomst van geld te doen. In mijn werk benader ik vaak bekende mensen om bijvoorbeeld een bijdrage te leveren op een evenement voor jongeren. Als ze de ontwikkeling van een jonge generatie belangrijk vinden, willen ze daar dikwijls niet voor betaald worden.
Ook als ondernemer pas ik ruilrelatie bijna dagelijks toe. Het duurt weliswaar langer om de geschikte ruilpartner te vinden, maar daar staat tegenover dat ik mijn diensten direct kan afstemmen op de behoefte van de ruilpartner. Als het mij na lang zoeken toch niet lukt om een partner te vinden, wat is dan de waarde nog van mijn aanbod?
Objectieve waarde ruilhandel
Uiteraard heeft ruilen ook nadelen, zoals bijvoorbeeld huidige wetgeving. Deze wetgeving is namelijk niet ingericht op deze vorm van economische relaties. Het grootste nadeel echter is, dat wij in de traditionele economie niet voldoende in staat zijn om de subjectieve waarde, die middels in een ruilrelatie is geproduceerd, te objectiveren. Uit diverse bronnen blijkt dat er nog steeds rond 50 procent van alle productie en transacties in de wereld buiten officiële geldsystemen plaatsvinden. Toch zijn we niet in staat om deze belangrijke economische informatie te integreren in financiële verslagen. Daardoor krijgen we de illusie dat welvaart en economische groei alleen gemeten kan worden op basis van financiële gegevens. Echter ruilrelatie is van alle tijden en heeft directe invloed op het economische systeem in de samenleving. Daarom pleit ik voor de volledige acceptatie en integratie van de ruileconomie in de traditionele, geld-gedreven transactiesystemen.
Ruilhandel integreren in businessplan
Als ondernemer start ik momenteel in samenwerking met andere ondernemers een aantal initiatieven. Daarin nemen we de ruiltransactie op in het businessplan. We hebben duidelijk geformuleerd welke elementen alleen op basis van partnerschappen en ruilrelatie gerealiseerd gaan worden als voorwaarde om verder te kunnen. Daarnaast zijn wij op zoek naar de manieren om sociale waarde en maatschappelijke impact te koppelen aan de financiële waarden. Een initiatief die financiële waarde voor de organisatie levert maar negatieve maatschappelijk impact produceert, zal door ons niet als ‘gezond’ te boek staan. Aan het einde van het jaar gaan we gewoon een integraal verslag maken waarin sociale waarde in de balans is opgenomen naast de financiële gegevens. Als je ruilsystemen namelijk wil integreren in de traditionele economie is er voor mij geen argument te bedenken waarom financiële en sociale rapporten naast elkaar leven en elkaar vaak tegenspreken.
Kans nieuwe economie
Zonder meer is het een grote uitdaging! Toch zou ik andere ondernemers willen oproepen om de huidige crisis om te zetten in kansen voor de nieuwe economie. Ze passen ruilrelaties waarschijnlijk net als ik dagelijks toe. Zaak is nu om daar openlijk voor uit te komen en het zoveel mogelijk officieel te integreren in je leven als ondernemer. Laten we de Homo reciprocans toch winnen van de Homo economicus!
© Elena Lommers
Met dank aan Sindy Heinrich voor haar onderzoek t.b.v. dit artikel
Geef een reactie